Związek Szlachty Polskiej

Piotr Paweł Bajer

Panowanie króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669-1673) przyniosło, według regestów Wdowiszewskiego ^[1], pięćdziesiąt sześć aktów nobilitacji. Wśród osób wyniesionych przez sejm do godności stanu rycerskiego znalazł się miedzy innymi Ignacy Andrzej Bajer (w dyplomie Bair, a w innych źródłach: Baier, lub czasami Bayer) ^[2]. Pierwsza wiadomość o tymże fakcie została zamieszczona w herbarzu Niesieckiego, który to pod hasłem Bair, zanotował: ... Jędrzej Ignacy w rożnych językach i obyczajach wypolerowany, Morsztynowi podskarbiemu koronnemu, wierna usługa i skrzętnem pomysłem zalecony, w nagrodę prac swoich pisarzem najwyższym skarbowym uczczony, w rychle potem miedzy synów koronnych policzony... ^[3]. Niesiecki dopuścił się jednak drobnego błędu zmieniając kolejność imion, myląc najprawdopodobniej Ignacego Andrzeja Bajer z jego wnukiem, Andrzejem Ignacym Bajerem, biskupem chełmińskim. Ta pomyłka została powielona później także i przez Bonieckiego ^[4], Uruskiego ^[5] oraz Wdowiszewskiego ^[6], którzy powołując się na Volumina Legum (tom V, strona 127) zgodnie przypisywali Ignacemu Andrzejowi herb Leliwa.

W uzupełnieniach do tomu pierwszego Herbarza polskiego Boniecki zamieścił jednak arcyciekawą i intrygującą informację. Pod hasłem Bajerowie vel Baierowie herbu Leliwa, napisał: Andrzej Ignacy Bair vel Baier, sekretarz skarbu koronnego 1665 r., następnie sekretarz królewski i starszy pisarz skarbowy, otrzymał szlachectwo na sejmie 1673 r. (V.L.) i herb Leliwę z odmiana ^[7] (sic !). Niestety wiadomość ta nie została uzupełniona opisem herbu. Boniecki nie zamieścił źródła, z którego zaczerpnął owa informacje, a legitymacje z połowy XIX wieku przeprowadzone przez potomków Ignacego Andrzeja Bajera w Królestwie Polskim, Galicji i na Ukrainie (w guberni podolskiej) zawsze przypisywały im herb Leliwa w jej pierwotnej formie, (o czym świadczą oryginalne świadectwa legitymacji szlacheckich znajdujące się w zbiorach dokumentów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu i Archiwach Państwowych w Kamieńcu Podolskim i Żytomierzu) ^[8]. Dalszą wątpliwość mógł nieść również fakt, iż rzekomy herb Leliwa odmienna nie znalazł się ani w Księdze herbowej Ostrowskiego ^[9], ani Tablicach odmian Chrząńskiego ^[10] - pracach starających się zebrać właśnie wszelkie odmiany herbowe.

Boniecki nie był jednak w błędzie, albowiem herb nobilitacyjny Ignacego Andrzeja Bajera był rzeczywiście odmianą wersji podstawowej herbu Leliwa. Świadczy o tym najważniejszy dokument, a mianowicie oryginalny dyplom nobilitacyjny, który znajduje się w zbiorze rękopisów Ossolineum ^[11].

Oryginalny pergaminowy dyplom wystawiony w 1673 roku w Warszawie ^[12] składa się z dwóch arkuszy złożonych wpół (cztery karty).

Pierwsza strona dyplomu nobilitacyjnego Ignacego Andrzeja Bair.

Wielkość strony wynosi 27 x 23 centymetry. Karty złączone są przez grzbiet dyplomu sznurem, na którym przywieszona jest pieczęć w metalowej puszce, opisana szczegółowo przez Mariana Gumowskiego ^[13]. Tekst dyplomu jest w języku łacińskim.

Najbardziej istotne dla tego artykułu informacje znajdują się na stronach trzeciej i czwartej. Na stronie trzeciej dyplomu znajduje się krotki życiorys Bajera oraz opis osób przedstawiających go do nobilitacji. Na stronie czwartej znajdujemy formułę nadania Bajerowi prerogatyw stanu szlacheckiego oraz opis jego herbu. Opis ten kontynuowany jest na stronie piątej, na której również znajduje się barwny rysunek herbu. Natomiast na stronie szóstej następuje klauzula zamykająca dokument, mówiąca o prawie potomków Bajera do praw stanu szlacheckiego i używania przyznanego mu herbu. Na stronie tej znajduje się też miejsce i rok (brak dnia i miesiąca) wydania dyplomu, a następnie nazwiska osób (wraz ze sprawowanymi przez nie urzędami), wchodzących w skład Panów Rad, czyli członków Senatu (nazwiska te kontynuowane są na stronach siódmej i ósmej).

Z krótkiego życiorysu zamieszczonego na stronie trzeciej dyplomu wynika, iż Bajer odbył studia humanistyczne za granicą i że w młodości sporo podróżował, a więc - zgodnie ze słowami Niesieckiego - miał prawo być wypolerowany w rożnych językach i obyczajach. Życiorys potwierdza też fakty przedstawione przez Bonieckiego. Przez ostatnie cztery lata panowania Jana II Kazimierza (1648-1669) Bajer rzeczywiście sprawował funkcję pisarza skarbu koronnego (notariatus thesauri regni), później był sekretarzem królewskim (secretario) i wreszcie starszym pisarzem skarbowym (primo thesauri notario). Do nobilitacji został przedstawiony sejmowi przez Jana Sobieskiego (1629-1696), podówczas marszałka i hetmana wielkiego koronnego oraz przez Jana Andrzeja Morsztyna (1620-1693), podskarbiego wielkiego koronnego. Najprawdopodobniej wiec, tak jak i jego mecenasi, musiał on być zwolennikiem orientacji profrancuskiej. Po śmierci Michała Wiśniowieckiego, jak pisze Niesiecki, Bajer podpisał elekcję Jana III ^[14].

Z innych źródeł niż dyplom wiadomo również, ze Ignacy Andrzej pochodził z krakowskiej rodziny Bajerów, wywodzącej się ze Śląska. Jak pisze dr Tomasz Jurek ^[15], rodzin o przydomku Bawar (Bavarus, Beyer) było na Śląsku, jak się zdaje, kilka. Część wywodziła się ze stanu rycerskiego, pozostali z - mieszczaństwa. Najprawdopodobniej potomkowie którejś z tychże rodzin przenieśli się do Krakowa pod koniec XV wieku lub w początkach wieku XVI. Z Bajerów krakowskich z XVI wieku znani są na przykład: Jan z Bronowa (Bronau) na Śląsku, introligator (1511), właściciel drukarni (1515-1530), a później hospicjum Pod Białym Lwem przy ul. Św. Anny (1532) ^[16]; czy Wolf (ur. ok 1540), który poślubił Katarzynę, córkę rajcy i patrycjusza krakowskiego Erazma Banka ^[17].

Niestety nie są mi znane imiona bezpośrednich przodków Ignacego Andrzeja Bajera; nie wymienia ich także dyplom nobilitacyjny. O Ignacym Andrzeju wiadomo natomiast, ze był dwukrotnie żonaty ^[18]. Pierwszą jego małżonką była Eufrozyna Gratta, córka obywatela gdańskiego Franciszka, sekretarza królewskiego i magistra poczt ziem pruskich oraz Agnieszki de Classen ^[19], a drugą - Cecylia z Geulerów ^[20]. Ignacy Andrzej umarł prawdopodobnie przed 1680 rokiem. W tym to bowiem roku, jak podają źródła, została ustanowiona opieka nad jego nieletnią córką z drugiego małżeństwa, Lucyną ^[21].

Fakty z życiorysu Bajer wydają się być bardzo ważne, jeśli chodzi o ustalenie genezy przyznanego mu przez sejm herbu. Dość szczegółowy opis tegoż znajduje się na stronie czwartej dyplomu i brzmi w oryginale następująco:
...lunam scilicet auream cum stella cornibus versus Caelum erectam, in campo seu scuto Caeruleo cui incumbit Galea aperta clatrata seu tornearia Cancellis aclimbis deauratis et Corona aurea superimposita falerisqa aclaciniis utrinque Caeruleis mixtim ac aureis molligirorum aeinuamine defluentibus, decora Coronae similis luna cum stella, Cui Nos addenum esse duximus Leonem aureum super coronam uno pede lunam altero stellam gestantem prout hic Coloribus illustratum et depictum est...

Co w tłumaczeniu znaczy mniej więcej: księżyc na nowiu złoty, rogami zwrócony ku niebiosom z takąż gwiazdą pomiędzy jego rogami w polu błękitnym, nad tarczą hełm turniejowy ("otwarty z kratą") ze spływającymi z niego wijącymi się labrami, nad którym korona złota, z której księżyc i gwiazda jak na tarczy oraz dodany przez Nas lew, trzymający w jednej łapie ów księżyc, w drugiej ową gwiazdę, tak jak zostało to przedstawione na rysunku ^[22].

Treść dyplomu, według mnie, wskazuje jednoznacznie, iż herb Leliwa zawdzięczał Bair Janowi Andrzejowi Morsztynowi, który to przyjął go do swojego herbu. Stało się to, mimo iż obowiązywała już wtedy uchwała sejmu koronacyjnego z 1633 roku znosząca ostatecznie prawo adoptowania nowouszlachconych i dopuszczania ich do starych herbów rodowych. Być może właśnie dlatego zdecydowano się na zmianę w klejnocie i zamiast kity z pawich piór, na której gwiazda złota, pod którą takiż księżyc, znalazł się polu-lew, jak w opisie. Wpływ herbu Morsztyna na herb Baira jest najlepiej widoczny na kolorowym rysunku znajdującym się na dyplomie na stronie piątej.

Zarówno fakt, iż w herbie znalazła się gwiazda pięciopromienna, zamiast zwyczajowo używanej sześciopromiennej, jak i specyficzne ułożenie jej jakby ukosem, wskazuje, według mnie, na niezaprzeczalne wzorowanie się na herbie Morsztyna. Gwiazdę w tym kształcie można znaleźć na przykład na miedziorycie przedstawiającym podobiznę Morsztyna autorstwa J. Edelincka. ^[23]

Jeśli chodzi o klejnot, to myślę, iż jego genezy należy chyba upatrywać w herbie pierwszej żony Ignacego Andrzeja Bajera, Eufrozyny Gratty. Jej rodzinny herb przedstawiał bowiem w polu błękitnym lwa złotego wspiętego, trzymającego w łapach takiż pierścień, w klejnocie zaś polu-lwa, jak na tarczy, pomiędzy dwoma orlimi skrzydłami srebrnymi ^[24]. Mimo, iż herb ten został zatwierdzony indygenatem wydanym ojcu Eufrozyny dopiero w 1676 roku ^[25], słusznym wydaje się przypuszczenie, że jego wygląd musiał być znany Ignacemu Andrzejowi już wcześniej i ze on to właśnie najprawdopodobniej zadecydował o włączeniu go do klejnotu, przy równoczesnym zastąpieniu pierścienia powtórzeniem godła z tarczy.

Sprawą interesującą jest również wygląd korony umieszczonej na hełmie. Ma ona kształt obręczy złotej, na której umieszczonych jest siedem pereł i która to swoim kształtem przypomina włoską koronę szlachecką (ta z kolei ozdobiona była zazwyczaj tylko pięcioma perłami). Nieznajomość jakichkolwiek przykładów rysunków innych herbów z nobilitacji z tegoż okresu nie pozwala mi nawet na spekulacje co do źródeł takiego przedstawienia. Jeśli wpływy na ostateczny wygląd herbu Bajera można tylko określić jako przypuszczenia, to z pewnością można stwierdzić fakt, iż nobilitacja Bajera nie była ograniczona skartabelatem, mimo iż treść samego dyplomu nie mówi nic o jego zniesieniu. Jak pisze Heymowski we wstępie do regestów nobilitacji, od 1669 zasadniczo wszyscy nowo uszlachceni otrzymywali szlachectwo ograniczone, co w praktyce zabraniało im aż po trzecie pokolenie prawa piastowania urzędów, sprawowania delegacji zagranicznych, pełnienia funkcji komendanta zamku lub fortecy oraz dzierżenia dóbr królewskich ^[26]. Tymczasem już syn Ignacego Andrzeja Baira, Jan Franciszek, zajmował urząd podczaszego chełmińskiego, a wnuk Andrzej Ignacy z Broniewic Bajer, biskup chełmiński 1758 r., był senatorem, a w latach 1757-1760 - prezydentem trybunału koronnego ^[27].

Temu też biskupowi Bajerowi zawdzięczamy dwa identyczne, okrągłe znaki pieczętne wyciśnięte w papierze, sygnujące listy pasterskie: jeden do duchownych z diecezji chełmińskiej z 1761 roku, drugi do ojców kapucynów w Rywaldzie z 1775 r. ^[28] Na pieczęciach znajduje się wizerunek herbu Bajerów w formie występującej na nobilitacji, tzn. zawierający ukośnie ułożoną gwiazdę pięciopromienną. Herb ten przedstawia się następująco: na tarczy w formie kartusza pod gwiazdą pięciopromienną księżyc; pod tarczą krzyż patriarszy (lotaryński) w skos, skrzyżowany z pastorałem leżącym lewo w skos; nad tarczą korona w formie obręczy i siedmiu pereł, nad nią kapelusz biskupi o sześciu chwostach z każdej strony tarczy; pod tarczą zawieszony na wstędze order Orła Białego.

Przedstawienie herbu w tejże formie jest o tyle dla nas istotne, iż wskazuje na świadome używanie odmiany herbu Leliwa około 100 lat od chwili nadania go Ignacemu Andrzejowi. Ten sam fakt świadczy też o tym, że zaprzestanie używania herbu z nobilitacji na korzyść zwykłej Leliwy, która pojawiła się na świadectwach szlachectwa pra-pra wnuków Ignacego Andrzeja wystawionych przez Heroldię Królestwa Polskiego, musiało nastąpić już po śmierci biskupa, a więc po 1785 roku.

Świadectwo heroldii Królestwa Polskiego
wydane dla Kajetana Piotra Michała Bajera
dziedzica dóbr Krzciecice w 1840 r.

Co sprawiło zarzucenie herbu, pozostaje w sferze mniej lub bardziej trafnych domysłów. Pewne jest natomiast, ze wśród znanych herbów szlachty polskiej nie może zabraknąć i tego, jakże interesującego przedstawienia heraldycznego.

Przypisy:

[1] Zob. Z. Wdowiszewski, Regesty nobilitacji w Polsce (1404-1794), [w] "Materiały do biografii, genealogii i heraldyki polskiej", Buenos Aires 1987, t.9, s. 89-95.
[2] Ibidem, s. 91.
[3] K. Niesiecki, Herbarz Polski, Lipsk 1839, t. II, s. 43; zob. również t. II, s. 42.
[4] A. Boniecki, Herbarz Polski, t. I-XVI, Warszawa 1899-1914, t. I, s. 80.
[5] S. Uruski, Rodzina: herbarz szlachty polskiej, t. I-XV, Warszawa 1904-38, t. I, s. 68-69.
[6] Wdowiszewski, Regesty nobilitacji, t.9, s. 89-95.
[7] Boniecki, Herbarz, t. I, s. 80; Uzupełnienia, s. 59.
[8] Świadectwo heroldii Królestwa Polskiego wydane dla Kajetana Piotra Michała Bajera dziedzica dóbr Krzciecice w 1840 r., Świadectwo heroldii Królestwa Polskiego wydane dla Henryka Kaliksta Adolfa Bajera dziedzica dóbr Warzyn w 1841 r., oraz Stwierdzenie szlachectwa Michała Bajera z roku 1803 - Oryginały w zbiorach dokumentów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, w teczce "Papiery Bajerów", sygnatura 13124/III.
[9] S. Chrząński, Tablice odmian herbowych, Warszawa 1909.
[10] J. Ostrowski, Księga herbowa rodów polskich, Warszawa 1897.
[11] Dyplom nobilitacji Ignacego Andrzeja Bair - Oryginał w zbiorach rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, sygnatura Bo nr 2988. W tym miejscu chciałbym gorąco podziękować pani Annie Wajs z warszawskiego Archiwum Głównego Akt Dawnych, która nie tylko cierpliwie asystowała w moich kwerendach, ale praktycznie naprowadziła mnie na tenże dokument, odnajdując o nim wzmiankę w pracy A. Fastnachta (red), Inwentarz Rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu: Rękopisy 13001-13725, Wrocław: Ossolineum 1972, tom IV, s. 238; oraz Bogdanowi Podolskiemu z Wrocławia, który umożliwił mi uzyskanie kopii dyplomu.
[12] Wdowiszewski, Regesty nobilitacji, t. IX, s. 91 (brak miejsca wydania owego dyplomu)
[13] M. Gumowski, Pieczęcie królów polskich, Kraków 1910, nr 118
[14] Niesiecki, Herbarz, t. II, str. 43.
[15] T. Jurek, Obce rycerstwo na Âlasku do polowy XIV wieku, Poznań: PTPN 1996, s. 197.
[16] Polski Słownik Biograficzny, tom. I-XIX, Kraków: Polska Akademia Umiejętności 1936, t. I, s. 219 (Jan Baier).
[17] Ibidem, t. I, s. 264-5 (Erazm Bank).
[18] Boniecki, Herbarz, t. I, s. 80; Uzupełnienia, s. 59.
[19] Ibidem, t. VII, s. 47; zob. również S. Uruski, op.cit.,  t. IV, s. 363-364.
[20] Ibidem, Uzupełnienia, s. 59.
[21] Ibidem.
[22] Prawidłowy opis winien brzmieć następująco; tarcza: w polu błękitnym pod pięciopromienną złotą gwiazdą, takiż księżyc; klejnot: połu-lew złoty, z czerwonym językiem, trzymający w prawej łapie gwiazdę pięciopromienną złotą, pod nią w łapie lewej takiż księżyc; labry: błękitne podbite złotem.
[23] S. Lam (red.), Polska, jej dzieje i kultura, Kraków: Trzaska, Evert, Michalski (b.r.), Tom.II.
[24] Boniecki, Herbarz, t. I, s. 80; Uzupełnienia, s. 59.
[25] Z. Wdowiszewski, Regesty przywilejów indygenatów w Polsce (1519-1793), [w] "Materialy do biografii, genealogii i heraldyki polskiej", Buenos Aires 1971, v.V, s. 42.
[26] Wdowiszewski, Regesty nobilitacji, t. IX, s. XII.
[27] Boniecki, Herbarz, t. I, s. 80; Uzupełnienia, s. 59.
[28] a) List pasterski do duchownych w diecezji chełmińskiej 1761 r., b) List pasterski do oo. kapucynów w Rywaldzie 1774 - Oryginały w zbiorach dokumentów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, w teczce "Papiery Bajerów", sygnatura 13124/III.

Bibliografia:

Boniecki, A., Herbarz Polski, t. I-XVI, Warszawa 1899-1914.

Chrząński, S., Tablice odmian herbowych, Warszawa 1909.

Fastnacht, A. (red), Inwentarz Rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu: Rękopisy 13001-13725, Wrocław: Ossolineum 1972.

Gumowski, M., Pieczęcie królów polskich, Kraków 1910.

Jurek, T., Obce rycerstwo na Śląsku do połowy XIV wieku, Poznań: PTPN 1996.

Lam, S. (red.), Polska, jej dzieje i kultura, Kraków: Trzaska, Evert, Michalski (b.r.).

Polski Słownik Biograficzny, t. I-XIX, Kraków: Polska Akademia Umiejętności 1936.

Niesiecki K., Herbarz Polski, Lipsk 1839.

Ostrowski, J., Księga herbowa rodów polskich, Warszawa 1897.

Uruski, S., Rodzina: herbarz szlachty polskiej, t. I-XV, Warszawa 1904-38.

Wdowiszewski, Z., Regesty przywilejów indygenatów w Polsce (1519-1793), [w] "Materialy do biografii, genealogii i heraldyki polskiej", Buenos Aires 1971.

Wdowiszewski, Z., Regesty nobilitacji w Polsce (1404-1794), [w] "Materiały do biografii, genealogii i heraldyki polskiej", Buenos Aires 1987.

Aneks:

Dyplom nobilitacyjny Ignacego Andrzeja Bajera 1673
(Zbiór rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, BO nr 2988)

1673, dzień i miesiąc nie wypełnione, Warszawa.
Michał, król polski, nadaje szlachectwo Ignacemu, Andrzejowi Bair, sekretarzowi królewskiemu i pisarzowi skarbu koronnego, którego przyjmuje do swego herbu Leliwa Jan Andrzej Morsztyn, podskarbi wielki koronny.
Perg. J. Lac. 4 karty 27x23 cm.
Pieczęć w puszce metalowej wisząca na sznurku; por. M. Gumowski,           
Pieczecie, nr 118.
Nabyto od Stanisława Linowskiego, Wrocław, 28 V 1958.
Źródła: Zbiór rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, BO nr 2988.

In Nomine Domini Amen

Ad Perpetuam Rei Memoriam

Nos Michael Dei Gratia REX Poloniae, Magnus DUX Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogotiae, Kiiouiae, Volhyniae, Podoliae, Podlachiae, Livoniae, Smolensiae,   Severiae, Czerniechovia:que.

Universis quorum interest et Singulis tam moderni quam futuri S¦culi hominibus praesentium notitiam habituris significamus. Eam vere augustam et feliciter perennaturam Regnalium esse Maiestatem, illud Regnorum Rerumque publicarum robur et decus, si non muris aut turribus non Alpium iugis aut praeruptis vel circumsuso mari ac perpetuis ignibus collucen tibus Pharis firmamentur tantum sed et inna ta virtus et aquisita rerum Experientia Consumataque prudentia nobilitaverit cingantur Corona. Illa nempe genuina et vera est Nobilitas quae non in obscuris desidiae latet ergastulis sed in aperto immortalis virtutis spatiatur Theatro.

Ac individuo Supremi honoris frui anhelat Consortio, illa inquam qu¦ non a sorte nascendi provenit, sed ab eximius animi et virtutis dotibus deriuata, Censorio non indiga examine, sublime ascendit, et debitum virtuti occupat honoris culmen; Hac duce pastoritia illa quondam humilisque Casa Roma in Urbem, Urbs in Orbis venerandum Excreuit Imperium, quod deinceps Nobiles illi virtutis pulli, auxere Scipiones firmavere Appii Conservavere Bruti, vindicavere Fabii. Illa Comite et h¦c tam pulchra coaluit Lechiaci Regni Compages et formidandum gentibus Sarmaticum excreuit nomen. Eius veneratione ac amplificandi Polonici Sceptri amore, Serenissimi olim Reges Antecessores Nostri tot lectissimos ad Nobilitatis Polonae splendorem magno sui et Republicae Emolume to accersivere viros e quorum sinu in hunc usque diem tot et tanti fidissimi Regum Consiliariu et Senatores, Religionis defensores, Patiriae libertatis et salutis fortissimi propugnatores, n: interrupta prodivere serie. Quamobrem et Nos pro innato in bonum Patriae Nostra Charissimae Zelo ab eo statim tempore quo Divina providentia, amor inclyti huius Regni Civium libera Suffragia amplissimorum Ordinum Nobis Sceptru et Reipublicae negotius summa fides et solertia Nobis recommdaret, Regia Nostra prosequeremur gratia et munificentia.

Cum itaque ea omnia quasi in uno compendio cumulata videmus in Generoso Ignatio Andrea BAIR Secretario Nostro et Primo Thesauri Regni Notario, qui  in primis vitae exordiis a natura virtutem, in in iuvenili aetate a studis humanioribus doctrinam et eruditionem, in adolescentia apereginatione Exterrarum Natinum experientiam, in virili ab indefesso Serenissimi Ioanis Casimiri Antecessoris Nostri Regis Poloniae et Nostro ac Reipublicae in Officio Notariatus Thesauri Regni dexterrimo et fidelissimo pacis bellique tempore obseqvio, Gratiam Nostram Regiam emeritus. Moti insuper speciali eiusdem recommendatione Magnificorum Ioannis Sobieski Marschalci et Exercituum Regni Ducis Supremi et Ioannis Andreae de Raciborsko Morstin Supremi Thesaurarii Regni Tucholiensis Zavichostensis et c: Capitanei Nostri, aliorumque plurimorum Consiliariorum Nostrorum et Nuntiorum Terrestrium tum et publica universi Exercitus Nostri et Reipublicae ad Nos Statusque et Ordines Regni et Magni Ducatus Lithuaniae pro eo supplicatione eundem memoratum Ignacium Andream BAIR ex unanimi omni um Statuum et Ordinum Regni et Ma:Duc:Lith: Consensu Nobilem Polonum et Magni Ducatus Lithuaniae, Provinciaru que annexarum, creandum et faciendum esse duximus, prout quidem inhaerendo Constitutioni Conventus praesentis eundem memoratum Gno:sum Bair Nobilem Capacemque omniu honorum Officiorum Privilegiorum immunitatum librtatum praerogatiuaru: Spiritualium et Saecularium Regni et magni Lithuaniae cum prole eiusdem legitima utriusque Sexus nata et nascitura delumbis eius descendente et descensura creamus et facimus in perpetuum. Porro cum Magnificus Ioannes Andreas de Raciborsko Morstin Supremus regni Thesaurarius singulai sua quadam inclinatione et affectu vetustum suum et celebre per Christianum Orbem Gentilitium Stemma LELIVA nuncu patum eidem Generoso Andreae Bair eiusque universae propagini communicaverit, lunam scilicet auream cum stella cornibus versus Caelum erectam, in campo seu scuto Caeruleo cui incumbit Galea aperta clatrata seu tornearia Cancellis aclimbis deauratis et Corona aurea superimposita falerisque aclaciniis utrinque Caeruleis mixtim ac aureis molligirorum sinuamine defluentibus, decora Coronae similis luna cum stella, Cui Nos addenum esse duximus Leonem aureum super coronam uno pede lunam altero stellam gestantem prout hic Coloribus illustratum et depictum est, Proinde et Nos idem Stemma servire debere memorato Gene:ro Ignatio Andreae Bair et propagini etus declaramus illudque inter Stemmata Nobilitatis Nostra Polonae et Magnus Ducatus Lithuaniae collocamus recipimus et assumimus. Quo quidem Stemmate et insigni in omnibus et singulis causis negotiis omnibus denique temporibus loci et actib(g?) pro suo arbitrio aliorumque Nobiliu: more publice privatimque vtetur, etiam in bellicis expeditionibus serius et ludicris Certaminibus Equestribus, auleis, parietibus, Clypeis, Sigillis, annulis, monumentis, aedificus, omnique alia supellectili in perpetuum.

(rysunek herbu)

Quod ad notiam omnium deducentes Mandamus universis et singulis tam Ecclaesiasticis quam saecularibus Regni Nostri Ordinibus et alus ad quoscunque spectat cuiuscunque Status gradus dignitatis praemine: et conditionis fuerint ut saepe: Generosum Andream Bair una cum filius et filiabus omnesque eorum liberos et descendentes in infinitum perpetuis futuris temporibus Nobiles Polonos et Magni Duc: Lith: nominent eosque dictis Privilegius iuribus, honoribus, dignitatibus, libertatibus, gratius ac indultis libere uti et frui permittant nec alioquo pacto in eo impediant. In cuius rei fidem certitudinem et evidentiam praesens Diploma manu Nostra subscripsimus et Sigillo Maiestatis communiri mandavimus. Datum Varsaviae in Comitus Generalibus Regni Anno Domini MDCLXXIII. Die __ Mensis __ Regni vero Nostri IV Anno. Praesentibus Rndmo: Rndis: Magnificis, Venerabilibus, et Generosis, Nicolao Prazmowski Archiepiscopo Gnesnensi Legato Nato Primate Primoque Principe, Andrea Trzebicki Cracovien:, Duce Severiae, Casimiro Floriano Duce in Klewan Czartoryski Vladislavien: et Pomeraniae, Stephano Wierzbowski Posnanien:, Ioanne Gembicki Plocen:, Thoma Lezenski Luceorien: et Bresten:, Stanislao Sarnowski Praemyslien:, Andrea Olszowski Culmen: et Pomesaniae vice Cancellario Regni, Christophoro Zegocki Chelmen:, Thoma Vieyski Kiiovien:, Vespasiano Lanckoronski Kamenecen: Episcopis, Michaele Pac Vilnen: Supremo Exercituum Mag: Duc: Lith: Duce, Ioanne Tarlo Sandomirien: Palatinis, Andrea Kotowicz Castellano Vilnensi, Martino Oginski Trocen:, Feliciano Casimiro Potocki Siradien:, Vladislao Rey Lublinen: Reginalis Maiestatis Marschalco, Benedicto Sapieha Plocen:, Ioanne Lipski Raven:, Ioanne Antonio Chrapowicki Vitebscen:, Stanislao Casimiro Bieniowski Czernichovien: Palatinus, Ioanne Francisco Lubowicki Volhyniae, Alexandro Ludovico Niezabitowski Belzen:, Iesman Nowogroden:, Stanislao Rudzienski Cerscen:, Carolo Luzecki Podlachiae, Nicolao Przerembski Sandecen:, Stanislao Dunin Borkowski Polacen:, Ioanne Oborski Varsavien:, Adamo Oborski Liven: Castellanis, Ioanne Sobieski Supremo Marschalco et Exercituu: Regni Generalissimo, Duce Alexandro Hilario Polubinski MDLith: Supremo Marschalco, Christophoro Pac Supremo Ma:DLith: Cancellario, Michaele Radziwil Duce in Olyka et Nieswiez Vice Cancellario et Campiductore MDL:, Andrea Morstin Regni, Hieronymo Crispino Kierszenszteyn MDLith: Supremis Thesaurarius, Francisko Prazmowski Secretario Regni Maiore, Ioanne Malachowski Spirituali, Ioanne Bonaventura Krasinski Saeculari Regni, Cipriano Paulo Brzostowski MDLith. Referendarius, Theodoro Donhoff Succamerario Regni, Nicolao Sieniawski Vexillifero Regni, Venceslao Leszczynski Incisore, Hieronimo Olszowski Subdafiro, Francisco Bilinski Ensifero Regni, Michaele Drucki Sokolinski MDLith: Notario, Bonaventura Madalinski Supremo Thesauri Regni Notario, Alberto Szczuka Paradisien:, Alexandro de Ludinghaussen Wolff Peplinen: Abbatibus, Stanislao Radziwil Duce in Klecko MDL: Dapifero, Henrico Bokum MDLith: Pincerna, Stephano Czarniecki Notario Campestri Regni Nuntiorum Terrestrium Marschalco, Martino Katski Artilleriae Regni Generali Praefecto, Ioanne Zaleski Culinae Regni Praefecto, Stanislao Buzenski Cancellariae Regni Regente, Felice Morstin Stabuli MDLith: Vicepraefecto, Ioanne Tanski Regni, Stanislao Zembrzycki MDLith: Instigatoribus, Feliciano Wasowicz Nuren:, Martino Rostocki Lelovien: Praefectis, Sigißmundo Telinski Pocillatore Varsovien:, Ioanne Konarzowski Thesaurario Leopolien, Alexandro Chomentowski, Georgio Konarzowski intimis et actualibus Camerarus Nostris, Stephano Hankiewicz decretorum Nostrorum Volhyniae et AEtorum Metrices   Regni cancellariae Maioris Notario Stanislao Baczynski Secretarius Nostro Aliusque plurimis. Dignitarius Officialibus Nuntius Terrestribus Secretarius Aulicis et Camerae Nostra Familiaribus Incolisque Regni et MDLithuaniae ad praesentem Conventum Regni Gnalem: (Generalem) Varsaviae Congrega  Materia(?) Nostro tune assistentibus.
(-) Michael Rex