Sala Pompejańska

Z perspektywy historycznej najpiękniejsza i najbardziej reprezentacyjna z sal znajdujących się w Hotelu Europejskim w Warszawie. Usytuowana na jego pierwszym piętrze w narożniku na zbiegu ulic Krakowskie Przedmieście i Gen. Tokarzewskiego-Karaszewicza. Swoją nazwę sala zawdzięcza zdobiącym ją niegdyś malowidłom w stylu pompejańskim pędzla m.in. Karola Marconiego. Powstała w latach 1857-58, kiedy to wybudowane zostało skrzydło Hotelu Europejskiego od dzisiejszej ulicy Tokarzewskiego wraz z narożnikiem od Krakowskiego Przedmieścia.

W 1861 roku Sala Pompejańska zapisała się w historii Warszawy jako tło wydarzeń związanych z pogrzebem tzw. Pięciu Poległych, tj. Filipa Adamkiewicza – czeladnika krawieckiego, Michała Arcichiewicza – ucznia Gimnazjum Realnego, Karola Brendera – robotnika metalowca, Marcelego Pawła Karczewskiego oraz Zdzisława Rutkowskiego – ziemian. Stali się oni ofiarami interwencji carskiego wojska podczas demonstracji, która odbyła się w Warszawie dnia 27 lutego 1861 roku. Przed pogrzebem ciała zabitych złożono w Sali Pompejańskiej, gdzie wartę trzymali członkowie Towarzystwa Rolniczego w celu niedopuszczenia do ich wykradzenia przez carską policję. Po przeprowadzeniu obdukcji lekarskiej ciała zostały wystawione na widok publiczny. Pogrzeb Pięciu Poległych stał się wielką manifestacją patriotyczną przeciwko carskim władzom okupacyjnym w Królestwie Kongresowym. Uznaje się go za jedno z istotniejszych wydarzeń stanowiących swoiste preludium Powstania Styczniowego.

Wydarzenia związane z pogrzebem Pięciu Poległych uwiecznił XIX-wieczny fotograf Warszawy Karol Beyer utrwalając na swoich zdjęciach ciała zabitych spoczywające w Hotelu Europejskim, jak też żałobną dekorację zdobiącą zewnętrzną elewację sali od strony Krakowskiego Przedmieścia.


Ciała Pięciu Poległych spoczywające w Hotelu Europejskim (fot. Karol Beyer - zdjęcie z 1861 roku pochodzące ze zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie)     Żałobny wystrój zewnętrznej elewacji Sali Pompejańskiej związany z pogrzebem Pięciu Poległych (fot. Karol Beyer - zdjęcie z 1861 roku pochodzące ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie)

W swojej pierwotnej formie i wystroju Sala Pompejańska dotrwała do 1944 r., kiedy to Hotel Europejski został zniszczony w wyniku Powstania Warszawskiego. Po drugiej wojnie światowej gmach został odbudowany w latach 1949-51 według projektu Bohdana Pniewskiego. Pomimo odtworzenia prawie w niezmienionej formie zewnętrznej elewacji Hotelu Europejskiego jego wnętrza, w tym Sala Pompejańska nigdy już nie odzyskały przedwojennego piękna i wytworności.


Sala Pompejańska Historyczna

Sala Pompejańska Współczesna
Związek Szlachty Polskiej   Muzeum Niepodległości   Narodowe Archiwum Cyfrowe